5 redenen om Trace open source te maken

Een tijdje geleden kondigde ons Tech-team trots aan dat de veldapp van Trace open source was gegaan. Inmiddels hebben de iets minder technische Fairfoodies geleerd dat dat zoveel betekent als dat de code waarmee die app is gebouwd nu door iedereen ter wereld kan worden bekeken, aangepast en verbeterd. Hoewel dat nog steeds een beetje vaag klinkt, weten we inmiddels ook dat er voor een ngo als Fairfood heel goede redenen zijn om dat te willen. De Product Owner van Trace, Derek Hardwick, deelt er 5.

In het afgelopen jaar hebben we een offline traceerbaarheidsapp in gebruik genomen: de veldapp van Trace (lees meer op deze pagina). Die app kwam tot stand toen we het antwoord op een moeilijke vraag zochten: hoe zorg je ervoor dat ook boeren zonder smartphones of internet hun vruchten plukken van digitalisatie in de agrifoodsector?

Het antwoord kwam in de vorm van een app die niet zozeer voor boeren bedoeld is, maar voor de volgende persoon in een productieketen. Vaak een inkoper. De hoeveelheid data die die app nodig heeft om volledige traceerbaarheid te kunnen garanderen hebben we geminimaliseerd. Vaak is alleen het antwoord op deze vraag nodig: wie heeft hoeveel van een bepaald product geleverd?

De veldapp is te gebruiken in combinatie met onze Farmer Cards, die we uitdelen aan boeren die aan onze projecten deelnemen. Elke boer heeft een persoonlijke kaart, die bij elke transactie wordt gescand met gebruik van de veldapp. Het systeem is zo gebouwd dat het ook offline werkt – in het veld, zonder internetverbinding kan de kaart worden gescand, waarbij de informatie wordt verwerkt zodra de inkoper weer een internetverbinding heeft. Niet onbelangrijk: boeren en inkopers worden voor de extra handelingen en data betaald middels een Data Premium. Ook niet onbelangrijk: we hebben verschillende kanalen beschikbaar gesteld waarmee boeren hun data kunnen inzien en eventuele problemen kunnen doorgeven.

Het is nogal een onderneming geweest, maar inmiddels kunnen we stellen dat boeren tevreden zijn met de kaarten en de premium die ze krijgen voor hun data. Inkopers zagen initieel op tegen de extra handeling, maar zijn inmiddels ook om; ze vertellen over toegenomen efficiëntie in het inkoopproces en over een betere handelsrelatie met de boeren. Merken en consumenten, tot slot, zijn blij met de heldere informatie over de mensen achter een bepaald product. Daarom konden we de app met het volste vertrouwen uit de pilotfase halen, en ‘m in gebruik nemen met twee leveranciers. Terwijl ik dit schrijf implementeren ze het systeem in hun dagelijks werkzaamheden, terwijl wij verder opschalen naar andere landen en producten.

Kortom: het gaat goed. Heel goed. En wat doe je met een product dat z’n verwachtingen meer dan waar maakt? Je geeft het weg! We hebben ervoor gekozen om de veldapp open source te maken zodat iedereen de code kan gebruiken. Volgens ons draagt dit bij aan:

1. Aanpassing en schaalvergroting: binnen een waardeketen heeft iedereen de verantwoordelijkheid om uitbuiting tegen te gaan. Het verzamelen van data over leveren van en betalingen aan kleinschalige boeren is een belangrijk stukje van de puzzel. De veldapp is een ander stukje van diezelfde puzzel. Als andere organisaties de app willen gebruiken om meer zekerheid te krijgen over betalingen aan boeren, is dat voor ons simpelweg winst.
2. Samenwerken: door open source te gaan, kunnen andere bijdragen aan het Trace-platform. Ook wij kunnen nog veel leren, bijvoorbeeld over het opschalen naar andere producten, dus we leren graag van anderen.
3. Onafhankelijkheid: potentiële gebruikers kunnen hun twijfels hebben bij een tool die is ontwikkeld door een ngo. Stel je een grote multinational voor, die bang is voor pottenkijkers. Hoewel wij de app altijd zullen blijven aanbieden, willen we via deze weg iedereen in staat stellen om de app op hun eigen systemen aan te sluiten.
4. Ethiek: het is simpelweg de juiste beslissing. Fairfood is een non-profit die ook publieke funding ontvangt om levens elders beter te maken. Dan is het niet meer dan logisch dat we ons werk voor een breder publiek beschikbaar maken. Wij op onze beurt maken ook gebruik van andere open source-tools, en nu is het onze beurt om iets terug te doen.
5. Huishouden: Als je gasten verwacht, maak je je huis aan kant. Toen we besloten om de app open source te maken, werden we gedwongen om de documentatie, kwaliteitscontrole en veiligheid optimaal te maken. Daarnaast moesten we de code zo makkelijk mogelijk maken, voor anderen en dus ook onszelf.

Wat nu?

Iedereen kan de veldapp nu bekijken, uitpluizen en zelf in gebruik nemen. De app is momenteel nog gelinkt aan ons platform Trace, maar in de komende maanden ontwikkelen we een onafhankelijke server waarmee andere organisaties de app kunnen opnemen in hun eigen systemen, via een API, JSON, Excel of ander format. Daarnaast hebben we ons erop toegelegd om ook de rest van het Trace-platform open source te maken. Denk bijvoorbeeld aan de storytelling interface. Daar zijn we nog volop mee bezig.

Een product open source maken gaat verder dan alleen de code openbaar maken. Daarom zoeken we ook actief naar manieren om het gebruik van de code buiten onze projecten daadwerkelijk aan te moedigen.

Nog een paar technische details

• De zogenaamde source code van Trace Mobile wordt gedistribueerd onder een dubbele licentiestructuur: 1) AGPLv3 Commercial licence, 2) een zogenaamde harmony agreement die Fairfood de licentie verleent om bijdragen te gebruiken (die laatste is nodig om te voldoen aan de voorwaarden van de appwinkels van Apple en Google).
• De code van de veldapp vind je op GitHub.

Als je meer wilt weten of ideeën wilt uitwisselen, stuur dan een mailtje naar Derek!