5 manieren waarop coöperaties de Oegandese koffie-industrie transformeren met data
Data is binnen de koffiewereld een ware game changer aan het worden, door de manier waarop coöperaties werken te transformeren en nieuwe groeimogelijkheden te creëren. Sociale onderneming Ndugu, onze partner in Oeganda, beschouwde data eerst vooral als voorwaarde voor contracten met coöperaties, maar zag al snel het onbenutte potentieel ervan. Inmiddels democratiseren ze het dataproces en vergroten ze de zichtbaarheid van boeren buiten de koffieketen.
Maak kennis met Ndugu, onze partner in Oeganda die de koffiesector samen met coöperaties verandert in een duurzaam toevluchtsoord voor alle betrokkenen. Koffie is Oeganda’s belangrijkste exportproduct, en is de grootste inkomstenbron voor miljoenen huishoudens in het land. Toch staat een complex netwerk van tussenpersonen en fluctuerende prijzen vaak in de weg van een behoorlijke prijs voor de boeren. Hier komt Ndugu om de hoek kijken. Met kwaliteitsdata stellen ze coöperaties in staat hun toekomst zelf vorm te geven.
Wat daarbij helpt, is dat nieuwe regelgeving zoals de EU Verordening over Ontbossingsvrije Producten, traditionele koffiehandelaren dwingt om traceerbaarheid te garanderen. Daardoor neemt de behoefte aan datagestuurde supply chain-operaties toe. Ndugu anticipeert op de groeiende vraag, en werkt met coöperaties samen om deze transitie te ondersteunen met behulp van Premium prijzen en andere stimulansen, wat resulteert in concreet marktvoordeel.
Waar de meeste koffiebedrijven hun waardeketens nog toekomstbestendig proberen te maken, biedt deze pioniersinspanning om processen te digitaliseren via dorpsgebonden methoden een blauwdruk voor de industrie. Het illustreert hoe het naleven van EU-regelgeving de transparantie kan vergroten en tegelijkertijd voor alle betrokkenen goed kan uitpakken. Bless Agume, Ndugu’s operationeel directeur, licht hieronder in 5 punten toe hoe databeheer in de praktijk werkt en waarom het optimaliseren van processen voor koffiecoöperaties een collectieve noodzaak is die de hele sector aangaat.
Coöperaties zijn het eigendom van boeren. Door in hen te investeren worden ze cruciale spelers in de toeleveringsketen en kunnen ze invloed uitoefenen op de marktprijzen. Het hoofddoel is het verminderen van het aantal tussenpersonen, maar dan moeten we er wel voor zorgen dat coöperaties kunnen voldoen aan de eisen van exporteurs.
1. Data inzetten voor transformatie
Het netwerk van Ndugu bestaat uit kleinere coöperaties rond het Masaka district in Oeganda en dekt daarmee 6.400 boeren – en dan zijn ze pas twee jaar bezig. Sinds ze met traceerbaarheid aan de slag zijn gegaan, zijn de data zichtbaar voor zakenpartners via het Trace-platform van Fairfood. Hierdoor krijgen deze data een nieuw en belangrijk strategisch potentieel.
Het verkorten van de waardeketen en het garanderen van directe langetermijncontracten voor coöperaties zijn essentieel om prijsstabiliteit voor boeren te realiseren. Maar het gaat niet alleen om het terugdringen van het aantal tussenpersonen: Ndugu introduceert zelf zijn eigen ‘tussenpersonen’ in de vorm van data collectors, coöperatieleiders en coördinatoren. “Meer dan genoeg spelers zijn bereid om met coöperaties samen te werken en zo transparant en sociaal verantwoord te werken,” zegt Bless. Om hun impact te vergroten, ging Ndugu een strategische samenwerking aan met de marktleider UGACOF. Als grootste exporteur van Oeganda probeert UGACOF de volledige koffieketen traceerbaar te maken. Ndugu beschermt de koper tegen mogelijke risico’s en ondersteunt coöperaties bij het verbeteren van leiderschap, bestuur en betrouwbaarheid.
2. Het fundament van bedrijfsleven
Terwijl Ndugu zich verdiepte in traceerbaarheids-data, ontdekten ze nieuwe mogelijkheden. De wisselwerking tussen het aantal getraceerde boeren en hun koffieopbrengsten vormde de blauwdruk voor een datagedreven bedrijfsmodel. Kredietscores en geïnformeerde besluitvorming waren de eerste “oogsten” van dit proces. Daarna kwamen het aantrekken van financiering en het benutten van grotere zakelijke kansen. Door boeren en coöperaties in kaart te brengen, ontstond ander bewijsmateriaal om zakelijke verplichtingen te ondersteunen. Zo heeft de mogelijkheid om bewijs te leveren over de productiviteit van bomen per boer, cruciaal voor CO2-claims, financiering aangetrokken van nieuwe partners, zoals de RaboFoundation.
3. Democratisering van het dataproces
Ndugu’s werk bestaat onder andere uit het trainen van coöperatieve leiders en coördinatoren in dataverwerking. Met andere woorden: hoe zij op een eenvoudige manier relevante inzichten voor de agribusiness uit hun data kunnen halen, zodat zij de dataverwerking zelf kunnen uitvoeren. Om te zorgen dat de reis van koffie niet stopt bij de dataverzamelaars, sloeg Ndugu de handen met Fairfood ineen om de reis van hun koffie via het Trace-platform inzichtelijk te maken. De zichtbaarheid van deze data overbrugt bovendien de kloof tussen Oegandese boeren en Europese kopers en consumenten, doordat zij binnenkort de oorsprong van hun koffie kunnen traceren. Behalve nieuwe regelgeving willen consumenten natuurlijk ook weten of ons voedsel op een ethische manier wordt geproduceerd. “Verbeterde zichtbaarheid maakt het mogelijk om initiatieven op het gebied van mensenrechten, gendergelijkheid en gemeenschapsontwikkeling aan te moedigen, doordat consumenten rechtstreeks contact kunnen maken met specifieke coöperaties en hen direct kunnen ondersteunen,’ voegt Agume toe.
4. De waarde van data en informatie
“Voor ons is Trace niet alleen een instrument om verhalen te vertellen, maar ook een manier om claims met tastbare data te kunnen onderbouwen,” zegt Agume. Door de gegevens van boeren te digitaliseren en te traceren, krijgen coöperaties beter inzicht in hun leden, hun koffieproductie en hun zakelijke transacties. Deze data informeren de bedrijfsactiviteit van coöperaties en stellen hen in staat om weloverwogen beslissingen te nemen. Agenten binnen de coöperatie profiteren bovendien ook van data, die een concrete bron van inkomsten worden. Dit moedigt hen aan om te investeren in geschikt personeel en daarmee in een verbeterde koffiekwaliteit.
5. Boeren emanciperen en potentieel ontsluiten
De transformatieve kracht van data reikt verder dan Ndugu en de coöperaties. Nu data succesvol worden gebruikt om boeren een kredietscore en toegang tot krediet te geven, kunnen ze binnenkort ook worden gebruikt om toegang tot andere diensten te garanderen, zoals leningen voor schoolgeld en ziektekostenverzekeringen. “Koffieteelt is seizoensgebonden, maar koffieboeren kunnen buiten het seizoen om geconfronteerd worden met zakelijke of persoonlijke problemen,” zegt Agume. Door een inschatting te maken van de toekomstige inkomsten van boeren op basis van gegevens over hun plantages, kunnen coöperaties subsidiegevers voor hun boeren worden, waardoor ze geen onderpand op hun land hoeven te geven – zoals vaak gebeurt wanneer andere tussenpersonen deze rol op zich nemen.
Data vormen de drijvende kracht achter het succes van Ndugu en de transformatie van koffiecoöperaties in Oeganda. Het samenbrengen van coöperaties in supernetwerken stroomlijnt activiteiten en centraliseert professionele expertise, wat zowel de individuele coöperaties als de sector als geheel ten goede komt. Ten slotte heeft Ndugu door in te zetten op data financiering aangetrokken, coöperaties sterker gemaakt en hun zichtbaarheid in de koffie-industrie vergroot.
Terwijl Fairfood helpt hun verhaal te delen met het Trace-platform, toont deze kleine sociale onderneming hoe een nieuw tijdperk van transparantie en kansen voor duurzame groei eruit zou kunnen zien. Van coöperaties tot Ndugu en van Ugacof tot Sucafina: hun traceerbare biologische Robusta bereikt binnenkort de Europese markt dankzij een nieuwe sterpartner. Wordt vervolgd!
