De reis van een kokosnoot

Fairfood was in 2017 een van de eerste partijen wereldwijd die een voedselproduct verkochten dat van boom tot bord op de blockchain was getraceerd: 1.000 Indonesische kokosnoten. Een pilotproject om grote kokosspelers aan te moedigen hun eigen ketens uit te pluizen.

Deze video wordt niet getoond omdat er (nog) niet akkoord is gegaan met het plaatsen van cookies.
Wijzig keuze

Wat hebben we gedaan ?

1000 kokosnoten op de blockchain

Voor dit project namen we bij de boeren 1.000 kokosnoten af die we in samenwerking met Britse tech startup Provenance op de blockchain hebben gezet. Elke noot kreeg een eigen digitaal paspoort op de Ethereum blockchain. Hierdoor was de volledige kokosketen transparant gemaakt en kon op elk gewenste moment gecheckt worden wie de huidige eigenaar van de noot was, waar de noot daarvoor geweest was en wie er hoeveel aan verdiende.

Consumenten konden een QR-code op de kokosnoot scannen, waarna ze naar een pagina werden geleid waarop ze precies konden zien wie hun noot verbouwd had en wat er precies aan wie betaald was betaald. Volstrekt uniek, want binnen de reguliere verkoopprocessen is het zelfs met intensief onderzoek vrijwel onmogelijk om te achterhalen wat een kokosboer voor zijn producten krijgt.

traceer producten trace blockchain - afbeelding boer met hark

Een eerlijke prijs

De boeren kregen voor de noten een eerlijke prijs, wat de optelsom was van de normale marktprijs plus een zogenaamde Living Income Premium – het bedrag dat ze volgens ons nodig hebben om tot een leefbaar inkomen te komen.

In April 2017 is Fairfood zelf naar Java en Sulawesi in Indonesië gegaan om erachter te komen hoe dit leefbaar loon en inkomen er op die eilanden uitziet. Een leefbaar loon slaat daarbij op mensen die werken in loondienst en betekent dat zij een waardig leven kunnen leiden. Een leefbaar inkomen zegt iets over de mensen die als zelfstandige werken, zoals dus veel van de kokosboeren. Nadat we het leefbaar loon en inkomen berekend hadden, konden we uitrekenen hoeveel een kokosboer per kokosnoot moet verdienen om een menswaardig bestaan te leiden.

Een geverifieerde prijs

Bij het project waren 55 kleinschalige kokosboeren betrokken. Dat zij voor hun kokosnoten daadwerkelijk het bedrag uitbetaald kregen waarover overeenstemming was bereikt, werd door henzelf bevestigd. Dat gebeurde met een vingerafdruk, en daarnaast met een anonieme verificatie-sms. Dat een aantal boeren had laten weten dit bedrag niet te hebben ontvangen, was voor alle andere ketenspelers zichtbaar op de blockchain. Fairfood kon daarop aan de bel trekken, waarna betaling alsnog heeft plaatsgevonden.

Behalve de boeren hadden ook de tussenhandelaren, transporteurs, wij als Fairfood en uiteindelijk de consument toegang tot de blockchain. Iedereen bevestigde op zeker moment in bezit te zijn van de kokosnoot en iedereen bevestigde dat afgesproken bedragen betaald waren. Iedere transactie word vastgelegd in een publieke blockchain waardoor gesjoemel niet meer mogelijk is – een partij kan bijvoorbeeld niet eenzijdig het bedrag aanpassen dat de boer voor de noot betaald heeft gekregen.

traceer producten trace blockchain - afbeelding boer met hark

Transparantie

We wilden met dit pilotproject twee dingen doen: laten zien dat voedselketens kunnen worden vastgelegd met blockchain en dat blockchain in deze vorm de garantie kan geven dat een leefbaar inkomen daadwerkelijk is uitgekeerd.

De transparantie die blockchain kan realiseren is nodig voor een eerlijkere verdeling van het geld dat we hier in Nederland als consument voor ons product betalen. De weg die kokos momenteel aflegt van boer naar bord is op dit moment allesbehalve transparant. Doordat tussenhandelaren en kokosverwerkers beter georganiseerd en geïnformeerd zijn, hebben zij veel meer macht in de keten en blijft veel van het geld dat we hier in Nederland voor onze kokos betalen bij hen hangen.

traceer producten trace blockchain - afbeelding boer met hark

In de media

De pilot is heel succesvol geweest en heeft ons veel geleerd over de problematiek en mogelijke oplossingen. We zijn ontzettend blij met alle aandacht die we voor de kokosboeren hebben gekregen in de media. Van een live-item bij RTL Live, tot prachtige artikelen in Trouw, AFG, EVMI en Voor de Wereld van Morgen.

Vervolgstappen

Na deze succesvolle pilot is Fairfood verder gegaan met het ontwikkelen van blockchain oplossingen om zo meer light te werpen op de voedingsindustrie en de onderbetaling van kleinschalige boeren. Ondertussen hebben wij ons eigen food traceability platform ontwikkeld, Trace, zodat we deze technologie voor zo veel mogelijk voedselbedrijven beschikbaar kunnen maken.

Tijdens de kokoscampagne hebben we een aantal van de 1.000 kokosnoten verstuurd naar de grotere kokosverwerkers van Nederland – denk aan Unilever, Mars en Friesland Campina. Dit zijn de partijen die uiteindelijk het verschil kunnen maken door aan de vraagkant daadwerkelijk iets te veranderen. Wij hopen binnenkort met deze partijen om de tafel te gaan zitten en samen onderzoeken hoe we hun ketens transparanter kunnen maken met Trace zodat wij er op kunnen toezien dat de boeren een leefbaar inkomen verdienen.

 

  • traceer producten trace blockchain - afbeelding boer met hark
  • traceer producten trace blockchain - afbeelding boer met hark
  • traceer producten trace blockchain - afbeelding boer met hark

Testimonial

Sander de Jong
Sander de Jong Algemeen directeur bij Fairfood

Door de noot te scannen kun je zien waar hij vandaan komt en wat er precies aan wie is betaald. Het is zelfs mogelijk om de boer een berichtje te sturen om hem te bedanken voor de heerlijke verse kokosnoot. Zo voorkomen we misbruik en kan jij zien dat de boeren een eerlijk leefbaar inkomen hebben ontvangen!

Meer cases

  • Leefbaar inkomen

Trabocca: onderweg naar armoede-vrije koffie middels blockchain

Op hun weg naar eerlijke, armoede-vrije koffie ontdekte Trabocca het belang van transparantie en traceerbaarheid. Ze schakelden Trace in om dit te bereiken en antwoord te geven op de vraag of de boeren achter hun koffie een leefbaar inkomen verdienen.

Menno Simons

Directeur bij Trabocca

“Met Trace worden we gedwongen om meer graafwerk te doen. Dan loop je tegen realiteiten aan waar je iets aan moet doen, wat betekent dat we naar oplossingen moeten zoeken. Ik zie dit werk als onderdeel van een groter geheel. Het is de fundering waarop we een duurzamere toekomst kunnen bouwen – we belichten het totaalplaatje en maken het meetbaar.”

Bekijk deze case
oplossingen afbeelding
  • Transparante ketens

Verstegen: een duurzame toekomst voor kruiden en specerijen

Verstegen Spices & Sauces en Fairfood gebruiken de blockchaintechnologie om de productieketen van nootmuskaat transparant te maken.

oplossingen afbeelding

Michel Driessen

CEO bij Verstegen

“Wat een mooie en oprechte uitkomst van dit project. Prachtig wat we aan het doen zijn. Ik hoop dat er een mooie follow-up komt.”

Bekijk deze case

Weten hoe het staat met dat voedselsysteem?

Blijf op de hoogte van ontwikkelingen in de wondere wereld van ons eten via onze tweemaandelijkse nieuwsbrief!