Wat traceerbaarheid te maken heeft met een beter inkomen voor de boer
Een jaar lang werkten we vooral online samen, maar eindelijk ontmoetten Fairfood en Solidaridad West-Afrika elkaar ‘in het veld’. Samen traceren we cacao uit Sierra Leone, om daarmee een volgende stap te zetten in de richting van een eerlijke verdeling van waarde.
Door de pandemie was het al even geleden dat we op pad waren, maar team Fairfood is terug in het veld. Dit keer om cacao uit Sierra Leone te traceren. Na een pilot met koffie uit Honduras, gaan we nu een nieuwe fase van het RECLAIM Sustainability!-programma in. Daarin werken we nauw samen met verschillende spelers in de cacaoketen om met data nieuw inkomen te realiseren voor boeren.
Met deze pilot zorgen we ervoor dat consumenten worden geïnformeerd over waar hun chocola vandaan komt en onder welke omstandigheden het geproduceerd werd. Die informatie is geld waard. “Boeren leveren data aan over kwaliteit en betalingen. Wij denken dat die data waarde toevoegen aan het product, dus het is niet meer dan logisch dat zij daarvan profiteren”, legt Sander de Jong, directeur van Fairfood uit. Fairfood introduceerde daarom een zogenaamde ‘datapremium’ – een extra betaling die boeren ontvangen voor de data die zij aanleveren.
In een land waar 60% van de bevolking in armoede leeft, begint terugvorderen van echte duurzaamheid met het rechtzetten van echte duurzame relaties die ervoor zorgen dat de mensen die ons voedsel produceren een eerlijk inkomen ontvangen en een echte inbreng hebben in het besluitvormingsproces
Kwaliteitscacao
Samen met Solidaridad West-Afrika hebben we een rondje gemaakt langs de belangrijkste spelers in de cacaoketen – boeren, exporteurs en overheidsfunctionarissen. Het doel: luisteren en leren. Samen verwachten we grote impact te kunnen hebben; Nederland importeerde in 2020 maar liefst 98% van alle cacao die in Sierra Leone werd geproduceerd. Hoewel de productie in vergelijking met andere West-Afrikaanse landen relatief klein is – Ghana en Ivoorkust zijn samen goed voor 70% van de wereldwijde cacaoproductie – steeg de cacao uit Sierra Leone de laatste jaren gestaag op internationale ranglijsten.
In tegenstelling tot buurlanden, wil Sierra Leone het niet zoeken in kwantiteit. “De ambitie is dat consumenten chocolade uit Sierra Leone aan de kwaliteit herkennen en dit als reden zien om het te kopen. Kwaliteit moet ons concurrentievoordeel zijn”, zegt Ibragim Sanno, manager van Randlyn Holdings Ltd., een lokale handelaar die meewerkt aan het project. Kwaliteit als troef om boeren uit de armoede te helpen dus. Wij zien daar een rol weggelegd voor Nederland.
Kwaliteit boven kwantiteit
Toch blijkt het gesprek over kwaliteit niet makkelijk te voeren; de meeste cacaoboeren hebben nog nooit chocolade geproefd. Neem Tewa Moseray, een cacaoboer die aan Randlyn Holdings Ltd levert. Ze is moeder van zeven dochters en werkt sinds de dood van haar man als cacaoboer. Net als veel andere cacaoboeren in Sierra Leone staat Moseray in de overlevingsstand, en net als bij veel andere cacaoboeren ontbreekt het bij haar aan hoop en enthousiasme. Haar dochters bijvoorbeeld, ziet ze liever op een ander carrièrepad.
Dit is een oud en welbekend symptoom, en een gevaar voor de toekomst van de cacaoproductie. De oplossing begint bij een behoorlijk inkomen en trots voor het vak. Onderzoeken tonen aan dat productiviteit essentieel is voor het verhogen van het inkomen van boeren, en dat is ook wat we in het veld gezien hebben. Moseray bijvoorbeeld, verbouwt minder dan de helft van de capaciteit van haar land. Haar verklaring: “Soms heb ik iemand die helpt en kan ik grotere stukken land ontginnen, andere keren lukt dat niet. Ik doe wat ik kan.”
Als ontwikkelingswerkers zijn we geneigd om te denken dat we voor boeren moeten denken, maar zij kunnen alleen maar meer geld maken en een betekenisvol leven hebben als zijzelf realiseren dat een echt partnerschap ook hun betrokkenheid vereist. Dus we moeten onszelf afvragen, hoe kunnen we boeren laten zien dat verandering echt mogelijk is.
Zie dan maar uit te leggen dat kwaliteit nog belangrijker is, als kwaliteit in de eerste plaats ook een grotere tijdsinvestering betekent – het selecteren van kwalitatieve cacaobonen, het op de juiste manier fermenteren en drogen… Onze partner in het veld, Andrew Morisson, Technisch Adviseur bij Solidaridad, ziet de potentie van kwaliteit, maar benadrukt dat dan wel de hele keten mee moet. Morisson: “Waarom zouden boeren meer tijd uittrekken voor kwaliteit als hun afnemers tevreden zijn met slechte en natte bonen?” Hij meent dat het begint met de bereidheid van de rest van de keten om te betalen voor kwaliteit. “Als de handelaar in Europa bereid is te betalen voor kwaliteit, zal de eerste koper ook bereid zijn om kwaliteit te kopen, dat moet de boer ten goede komen, die dan ook bereid zal zijn extra tijd te investeren in kwaliteit.”
“Lokaal werd deze pilot met veel optimisme ontvangen. De mensen zien de extra waarde die Trace aan hun producten toe kan voegen. Het gaat voorbij certificering en kan meer doen voor het imago van hun product en hun positie op de wereldmarkt”, zegt Morisson. Deze innovatie stelt verschillende belanghebbenden, inclusief consumenten, in staat om het kwaliteitsaspect beter te begrijpen en daar dus ook om kunnen vragen.
Traceerbaarheid en transparantie zijn al op het netvlies bij alle spelers, maar nu kunnen boeren het op hun eigen niveau zien doordat ze betalingen kunnen controleren en of eerste kopers fouten corrigeren die zijn begaandoor hun commissiebureaus of inkopers
Ibrahim Sanoh, van Randlyn Holdings Lts., legt uit dat boeren hun motivatie verliezen omdat de waardering voor hun werk vaak naar hun afnemers of de chocolademerken gaat. “Deze boeren kunnen nu eindelijk deel uitmaken van het verhaal, meer inspraak krijgen en hopelijk profiteren van de data die we delen met Trace”, zegt hij tevreden. “Als we de problemen achter de cacao niet oplossen, is het nog maar afwachten of een volgende generatie cacaoboer wil worden.”
De volgende stap? Meer boeren en afnemers betrekken bij deze interventie die de stem van kleinschalige boeren versterkt.
