Hoofdstuk 3: Programma’s en projecten

In dit hoofdstuk lees je hoe de tools en oplossingen uit het vorige hoofdstuk in de praktijk tot impact leiden, onder meer in samenwerkingen met Dole Europe B.V., Trabocca en Verstegen Spices & Sauces.

RECLAIM Sustainability!

In 2022 konden we de vruchten plukken van het voorbereidende werk dat we het jaar daarvoor deden voor de transparantie-pilots in het programma RECLAIM Sustainability. Nog even heel kort over dat programma: daarin werken we samen met Solidaridad, het ministerie van Buitenlandse Zaken en andere partners aan échte duurzaamheid, voorbij de hype. De pilots die we draaien in Honduras, Sierra Leone en Oeganda moeten bewijzen dat transparantie winst oplevert voor boeren en bedrijven. 

Afgelopen jaar stond in het teken van nieuwe partners aan de pilots verbinden. We kunnen gerust stellen dat dat is gelukt: de koffiebonen uit de pilot in Oeganda gaan in een speciale koffieblend van Fairtrade Original en koffiebonen uit Oeganda van de koffiecoöperatie Capucas zijn opgekocht door het Britse Matthew Algie. In Honduras verbonden we ook Molinos de Honduras aan de pilot, een klein zusje van de gigant Volcafe Specialty. Voor die partij liggen de behoeftes net weer anders; Molinos heeft de traceerbaarheid van haar producten al helemaal op orde – lees, weet precies waar haar producten vandaan komen – maar gebruikt Trace om die traceerbaarheid tot leven te laten komen voor de consument. Dan rest ons de cacao uit Sierra Leone. Daarvoor hebben we de eerste afspraken gemaakt met Theobroma en Tradin Organic. Dat zijn dan alleen de namen die we al bekend kunnen maken; met enige trots kunnen we vertellen dat we alle exporteurs achter 95% van de uit het land geëxporteerde cacao warm hebben kunnen maken voor transparantie en het bewijzen van duurzaamheidsbeloftes.

Dit zijn een paar hoogtepunten van RECLAIM Sustainability! in 2022:

Verstegen Spices & Sauces                 

Het is het jaar 2018 als we voor het eerst een samenwerking aftrappen met Verstegen Spices & Sauces. Het familiebedrijf had een brandende vraag: hoe is het gesteld met de sociale duurzaamheid in hun Indonesische nootmuskaatketen? In 2022 zagen we het bewijs dat deze samenwerking ertoe doet. Daarnaast konden we samen Trace verder uitbouwen en voor het eerst onze Farmer Cards in gebruik nemen. Een mooi resultaat is de premium die Verstegen nu betaalt aan boeren die data leveren waarmee het bedrijf een transparant productverhaal kan vertellen.

Door de banden met lokale partners aan te halen, konden we de impact verder onderzoeken. Zo zagen we dat niet alleen Verstegen profiteert van betrouwbare informatie rechtstreeks van de bron – de boer – maar dat men ook lokaal profiteert van toegenomen vertrouwen binnen de keten. Tijdens een bezoek dat we brachten aan Indonesië vertelde een collector – de persoon die de nootmuskaat van de boeren koopt – dat het vertrouwen en de communicatie met de boeren sterk verbeterd was in de loop van het project. Fairfoodie Channa vertelt over haar veldbezoek in dit artikel.

Al het bovenstaande is trouwens snel tot in de puntjes uit te pluizen voor de nootmuskaatconsument; binnenkort gaat de nieuwe storytelling interface van Verstegen live! Voor nu kunnen we je aanraden om de oude interface van een eerdere lading nootmuskaat eens te bekijken.

Fairfood helpt Trabocca om het inkomen van de Ethiopische boeren achter hun koffie te verbeteren. Samen met het Koninklijk Instituut voor de Tropen en de Global Living Wage Coalition, konden we precies vaststellen hoeveel die boeren moeten verdienen om van een leefbaar inkomen te kunnen spreken (zoveel!), en hoe groot het verschil is met hun huidige inkomen. Met die informatie ontwikkelen we op dit moment verschillende interventies om het gat te dichten. Trabocca’s reis richting een leefbaar inkomen is samengevat in deze 2-pager, waarmee we andere koffiebedrijven hopen te inspireren om in de voetstappen van Trabocca te treden.

Dole Europe B.V.

De meest recente toevoeging aan ons traceerbare menu: citrus! In samenwerking met Dole Europe B.V. (voorheen Total Produce B.V.) zetten we Trace in voor een weer heel ander duurzaamheidsmodel: Dole Europe B.V.’s steekt een deel van de marge uit Zuid-Afrikaanse citroenen in lokale projecten die de gemeenschappen van plukkers ten goede moeten komen. Een groter doel voor dit initiatief is het dichten van de kloof tussen de werkgelegenheid in de regio en de skills van de plukkers. Op dit moment zijn die namelijk nog te afhankelijk van de citrussector, die toch vaak vooral behoefte heeft aan seizoensarbeiders.

Een Chinees gezegde: als je wilt plannen voor een jaar, zaai dan rijst. Als je wilt plannen voor een decennium, plant dan bomen. Als je wilt plannen voor een leven lang, onderwijs dan mensen. De redistributie van waarde door Dole Europe B.V. moet een domino-effect veroorzaken voor de lange termijn, waarbij het onderwijsniveau van de gemeenschap in de zogeheten Sunday Rivers Valley toeneemt – zowel binnen als buiten de citrussector. 

Het afgelopen jaar was vooral gericht op de banden aantrekken tussen Dole Europe B.V., de Sunday River Citrus Company (de grootste exporteur van citrus in de vallei) en de Sunday Valley River Collaborative (laten we hen de thermometer noemen voor het meten van impact in de gemeenschap). Fairfoodie Josje doet verslag van een veldbezoek in dit artikel.

Droomfonds

Kan je de agri-foodsector klimaatvriendelijker maken en tegelijkertijd de armoede in diezelfde sector bestrijden? Je voelt ‘m natuurlijk al een beetje aankomen: wij denken van wel. Sterker nog, we denken dat de twee hand in hand gaan. Dat gaan we proberen te bewijzen samen met Solidaridad, Rabobank, Cool Farm Alliance en &ranj, in een programma dat financieel gesteund wordt door het Droomfonds van de Postcode Loterij. De gedeelde visie: kleinschalige boeren zouden moeten profiteren van de offsetting-behoeften van grote bedrijven. Mocht die term nieuw voor je zijn: offsetting betekent zoveel als dat een bedrijf onvermijdelijke CO2-uitstoot compenseert, bijvoorbeeld door bomen te planten. Wij gaan dan graag nog een stapje verder, naar insetting – diezelfde bomen planten op de boerderijen waar de producten van een bepaald bedrijf daadwerkelijk vandaan komen. Dan werk je dus aan het verduurzamen van je eigen ketens.

In tegendeel tot offsetting, houdt een bedrijf de investeringen die gedaan worden in insetting binnen de eigen keten. Tegelijkertijd worden de boeren met wie zij hiervoor samenwerken beter bestand tegen een veranderend klimaat. Dat werkt volgens ons zo: de bomen die een boer plant kunnen schaduw bieden aan andere gewassen die onder een veranderend klimaat met meer hitte te maken krijgen. Daarnaast houden de wortels van bomen grond beter op hun plaats bij heftige regenbuien. Mooi meegenomen is dat insetting de biodiversiteit ten goede komt, en dat ervoor gekozen kan worden om bomen te planten die op hun beurt ook weer gewassen opleveren. Een bijkomend voordeel voor de bedrijven aan de andere kant van de keten: ze kunnen op deze manier meewerken aan het veiligstellen van toekomstige leveringen.Het consortium achter deze missie biedt een compleet pakket aan tools en diensten waarmee we bedrijven én boeren betrekken in deze droom. Om meer te lezen over Fairfood’s bijdrage, raden we je aan dit document door te spitten.

Pure Africa, Social Vanilla en meer

Met de steeds scherpere wetgeving moet het toch ooit gaan lukken, een supermarkt vol producten waarvan je ook als consument precies weet waar die vandaan komen. Wij vinden het belangrijk dat ook kleinere en jongere merken mee kunnen in de steeds belangrijkere traceerbaarheid en transparantie. Daarom bieden we Trace ook in een simpelere – en dus goedkopere – vorm aan aan het midden- en kleinbedrijf.

In 2022 zagen we twee van zulke kleinere projecten in de praktijk. Zo herleidde het Deense Social Vanilla haar vanille tot 519 boeren in Oeganda. In hun storytelling interface vertellen ze hun verhaal over inclusie en gendergelijkheid aan de consument, en leveren ze bewijs van de gemiddeld hogere betalingen die zij doen aan de boer. De 100% traceerbare vanille ligt op dit moment in Deense supermarkten.

We zijn ook erg te spreken over onze samenwerking met het Nederlandse koffiemerk Pure Africa. Samen met de koffiebrander Koffielust en koffieleverancier MAAS, ontwikkelden ze het exclusieve koffielabel De Idealist – het resultaat van een aanbesteding van Dienst Justitiële Inrichtingen van het ministerie van Justitie en Veiligheid. De koffie wordt nu geschonken op hun kantoor.

Pure Africa gebruikte Trace om 57.000 kilo koffie te traceren en te onderzoeken of de prijs die ze aan koffieboeren in Rwanda betalen eerlijk is. Nu de productieketen te hebben uitgeplozen, kon Pure Africa evalueren of de waarde van de koffie eerlijk verdeeld wordt over alle ketenpartners. Hier is iets wat daardoor aan het licht kwam: